Daarom voert de ZLTO keukentafelgesprekken met deze agrariërs. Aan de keukentafel zit een specialist van de ZLTO die de agrarische sector heel goed kent. Hij haalt bij de ondernemer op waar hij staat, waar hij naartoe wil en wat hij daarvoor nodig heeft. Daarbij kijken ze ook naar de opgaven voor Kampina en Oisterwijkse Vennen.
Hidde Hoetink, regionaal belangenbehartiger bij ZLTO, en Ienze Koekkoek, project expert bij ZLTO, geven inzicht in deze keukentafelgesprekken. Ienze is recent gestart met het voeren van deze gesprekken in het landelijk gebied in en rondom Kampina en Oisterwijkse Vennen. Ienze: “Het is essentieel voor de gebiedsgerichte aanpak om de agrarisch ondernemers te betrekken. Voor de ondernemers is het essentieel om te weten wat er speelt binnen de gebiedsgerichte aanpak. De gebiedsgerichte aanpak en ondernemers kunnen niet zonder elkaar.”
Hoe gaat zo’n keukentafelgesprek?
ZLTO maakt zelf de afspraak en komt bij de ondernemer aan de keukentafel zitten. Het gaat meestal om familiebedrijven, dus vaak schuift ook de partner of een zoon of dochter van de ondernemer aan. Het gesprek begint altijd met een kennismaking. De specialist van ZLTO vertelt over zijn rol en de ondernemer over zijn bedrijf; hoe het is ontstaan, over de oprichter(s) en de ontwikkeling die het bedrijf heeft doorgemaakt. Ienze: “Dat geeft aan op wat voor manier het gezin aan het bedrijf en de plek gehecht is.”
Er wordt gesproken over de huidige situatie en over de toekomst: Waar wil de ondernemer naartoe ontwikkelen en hoe? Ienze vult aan: “Dit bespreken we met op tafel de ontwikkelingsrichting of opgaven voor Kampina en Oisterwijkse Vennen die in de conceptvisie zijn genoemd, zoals de opgaven voor water, natuur en woningbouw. Ook vragen we naar hun visie op het gebied. Tot slot bespreken we op welke manier ze betrokken willen worden bij het gebiedsproces en aan welke voorwaarden zo’n proces moet voldoen om het vertrouwen te geven dat er een goed plan komt.”
Openheid, duidelijkheid, vrijheid en perspectief
De wil om aan de gebiedsgerichte aanpak mee te werken is er bij de ondernemers, maar het vertrouwen moet nog gewonnen worden. Maatregelen vanuit de gebiedsgerichte aanpak kunnen grote gevolgen hebben voor de agrarische bedrijfsvoering, dus openheid en duidelijkheid over het proces zijn essentieel voor de ondernemers. Ook ondernemersvrijheid en toekomstperspectief zijn belangrijke elementen. Hidde benadrukt: “Het gaat om de vrijheid om keuzes te maken die passen bij de eigen identiteit. Wanneer er perspectief wordt geboden mét verdienmodel en alle partijen hun steentje bijdragen, komen we tot mooie stappen.”
Een belangrijke les die Ienze uit de keukentafelgesprekken heeft gehaald is dat gebiedspartners en ondernemers te weinig van elkaar weten. “Waarom voert een natuurorganisatie het beheer uit zoals ze doet? Waarom boert een boer zoals hij doet? Door kennis van elkaar te nemen kun je samen tot een plan komen.” Daarbij moeten we niet vergeten dat het verschil tussen de bedrijven en dus ook de ondernemers groot is. Hidde: “Het is een mooie mix van bedrijven met verschillende manieren van ondernemen, maar ook met veel samenwerking. Deze ondernemers zitten vaak al generaties lang op deze plek. Ze zijn helemaal afhankelijk van de locatie en weten er ook veel van.”
Het keukentafelgesprek is een mooie eerste stap om agrariërs te betrekken bij de gebiedsgerichte aanpak. ZLTO krijgt zo inzichtelijk wat de toekomstplannen zijn van de agrariërs en wat ze daar voor nodig hebben. Daarbij hebben deze ondernemers ook veel kennis van het gebied. Hun inbreng is onmisbaar en het keukentafelgesprek is een goede manier om deze inbreng op te halen en te communiceren naar andere partners van gebiedsgerichte aanpak Kampina & Oisterwijkse Vennen.