Grenscorridor omvat het buitengebied van de gemeenten Valkenswaard en Waalre, een groot deel van gemeente Bergeijk en stad Lommel (B) en een stukje van gemeente Veldhoven. Een deel van het Natura 2000-gebied Leenderbos, Groote Heide en De Plateaux ligt in Grenscorridor. Beboste heide, vloeivelden en beken als de Dommel, Beekloop, en Keersop kenmerken dit natuurgebied. De vloeivelden werden vroeger gebruikt om rioolwater te zuiveren.
De verschillen in het landschap zijn enorm. Zo vind je er naast schitterende beekdalen en bossen ook historische landgoederen, molens en ander cultureel erfgoed. Ook de agrarische bedrijven zijn beeldbepalend. In Grenscorridor zijn voornamelijk melkveehouders actief, maar het heeft ook een sterke akkerbouwsector. Er wordt dan ook volop gefietst en gewandeld in Grenscorridor. Niet alleen door mensen die werken in Brainport Eindhoven en graag landelijk wonen, maar ook door bezoekers van buiten het gebied, die graag gebruik maken van de vele recreatiemogelijkheden. Een gebied om trots op te zijn.

Kwaliteit onder druk 

De omgevingskwaliteit van Grenscorridor staat onder druk. Het gebied verdroogt, we zien er steeds minder dier- en plantensoorten, de bodemkwaliteit verslechtert en de waterkwaliteit is onvoldoende, zo blijkt uit onderzoek. Dat maakt de natuur én de landbouw kwetsbaar voor droogte en extreme piekbuien. De landbouw is bovendien, net als andere sectoren, aan het veranderen. Ieder ondernemer heeft zijn eigen ontwikkelpad. Sommige agrarische ondernemers denken erover om over te stappen naar meer extensieve, grondgebonden rundveehouderij, soms in combinatie met op kringloopprincipes gebaseerde akkerbouw of multifunctionele landbouw, zoals kinderopvang of een streekwinkel. Maar er zijn ook agrarisch ondernemers die - al dan niet bij gebrek aan opvolgers - wensen te stoppen met hun bedrijf. De verwachte toestroom van werknemers, zorgt voor een flinke extra druk op het gebied: het is in Grenscorridor zoeken naar (stikstof)ruimte voor woningbouw en plekken om te ontspannen. Dat zorgt ervoor dat de stad en het buitengebied steeds meer met elkaar verweven raken. Ook laat de doorstroming op de wegen op bepaalde plekken te wensen over en neemt de leefbaarheid en verbondenheid in de dorpskernen af. Dat doet wat met de identiteit van het gebied. Daarom moeten we maatregelen nemen.

Samenhangende urgente vraagstukken

We staan voor moeilijke keuzes met flinke gevolgen, omdat we in en rondom Grenscorridor te maken hebben met verschillende uitdagingen: natuurherstel, verbetering van de waterkwaliteit, ontwikkeling van een toekomstbestendige landbouw, stikstofvermindering, het in balans brengen van natuur en recreatie, de opwek van duurzame energie, het tekort aan woningen en de groeiende behoefte aan (verschillende vormen van) vervoer. Zowel aan de Nederlandse als aan de Belgische kant van de grens. Bovendien hebben agrarisch ondernemers in Brabant te maken met nieuw beleid, waarvan de praktische uitvoerbaarheid vaak nog onduidelijk is, geeft de provincie nauwelijks natuurvergunningen voor bouwprojecten af en zijn er landelijke en Europese richtlijnen waaraan we moeten voldoen. Al deze uitdagingen hangen met elkaar samen. We hebben dus alleen een kans van slagen als we naar het geheel kijken bij het opnieuw vormgeven van Grenscorridor en gebruikmaken van de in het gebied aanwezige kennis.

Brede belangenbenadering

Nederlandse en Vlaamse overheden, natuurorganisaties en de agrarische sector werken daarom met elkaar aan een samenhangende, gebiedsgerichte aanpak. Dat is geen gemakkelijk proces. Samen met de bewoners, bezoekers en ondernemers in het gebied zoeken we naar slimme combinaties bij het inrichten van de ruimte. We streven ernaar om zoveel mogelijk recht te doen aan alle belangen bij het zoeken naar en kiezen van oplossingen. Dit doen we stap voor stap, waarbij we waarschijnlijk buiten bestaande paden zullen treden. Met elkaar gaan we ontdekken wat werkt en wat niet. Dat die vorm van samenwerken ons goed past, hebben we laten zien bij de vernieuwing van de N69 en de verkenning voor de toekomst van de N69-zuid. Toen zaten dezelfde gebiedspartners aan tafel.
Gesprekken over uitbreiding van ons werkgebied met de rest van het Natura 2000-gebied Leenderbos, Groote Heide en De Plateaux zijn in volle gang. Als het zo ver is, sluiten de gemeenten Cranendonck en Heeze/Leende zich bij ons aan.

Partners in en om Grenscorridor

BInnen gebiedsgerichte aanpak Grenscorridor werken de gemeenten Bergeijk, Valkenswaard en Waalre,  Stad Lommel (B), provincie Noord-Brabant, MOW Vlaanderen (B), Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Waterschap De Dommel en ZLTO samen aan de transitie van het landelijk gebied. Uiteraard samen met de omgeving.

 Waar staan we nu?

We denken actief met (agrarisch) ondernemers mee die hun bedrijf willen voortzetten en begeleiden anderen – als ze dat willen – bij het beëindigen van hun bedrijfsactiviteiten. In Brabant doen we dat vanuit het Ondersteuningsnetwerk Grenscorridor. Daarin werken de gemeenten, de provincie en het waterschap als één overheid samen. In 2024 gaan we bovendien in een aantal deelgebieden aan de slag om onder andere samen met ondernemers de puzzel van de transitie van het landelijk gebied te leggen. Grond is daarbij een belangrijke sleutel. De kennis en ervaring die we in de deelgebieden opdoen, gebruiken we om een meerjarig gebiedsprogramma op te zetten om samen uit te voeren. Dit jaar moet duidelijk worden hoe dat programma eruit gaat zien en hoe we de samenwerking gaan organiseren, zowel tussen de gebiedspartners onderling als met de inwoners en ondernemers in Grenscorridor. Ondertussen staan we open voor initiatieven uit het gebied zelf.
Eerder door gebiedspartners gestarte projecten die deels dezelfde doelen nastreven, lopen gewoon door, waar mogelijk binnen de context van gebiedsgerichte aanpak Grenscorridor.