Ooit bestond de Peel uit duizend vierkante kilometer moerassig hoogveen dat op de meeste plekken niet begaanbaar was. Dorpen ontstonden aan de rand van het natuurgebied. Nu kenmerken de Deurnsche Peel, Mariapeel, de Groote Peel en de zones daaromheen zich door kwetsbare natuur en een groot aantal voedselproducerende bedrijven. Inwoners van dit waardevolle gebied willen er fijn en veilig wonen en werken. Het bijzondere landschap is in trek bij recreanten. In de Peel zijn ook zorgen. Er is gebrek aan voldoende kwalitatief goed water voor landbouw en natuur, onder andere door de droogte van de afgelopen jaren. Agrariërs vragen zich af of er nog perspectief voor ze is. Dat zijn uitdagingen die vragen om een samenhangende aanpak. Een gebiedsgerichte aanpak waarin overheden, inwoners en ondernemers samen leren en werken aan een toekomstbestendige en vitale Peel voor ons allemaal.

De opgaven van gebiedsgerichte aanpak Vitale Peel

• Het versterken van (het netwerk van) natuurgebieden: Deurnsche Peel & Mariapeel en de Groote Peel zijn Natura 2000-gebieden. Dit betekent dat deze gebieden en de daarin voorkomende soorten beschermd moeten worden.
• Het ontwikkelen van toekomstbestendige landbouw: Een sterke, toekomstgerichte landbouwstructuur is essentieel voor het gebied. Alleen daarmee kunnen de opgaven in samenhang worden opgepakt. Extensieve grondgebonden rundveehouderij en op kringloopprincipes gebaseerde akkerbouw vormen daarbij de sleutel tot een toekomstbestendige en vitale Peel.
• Het verbeteren van de beschikbaarheid en kwaliteit van water en de vitaliteit van de bodem: Het algemene beeld is dat het waterpeil in en rondom de natuurgebieden omhoog en stabieler moet om de natuurdoelen te kunnen halen en droogte tegen te gaan. Tegelijkertijd moeten oplossingen gevonden worden voor extreem natte perioden en extreme droogte. Een ander waterbeheer leidt tot een nieuwe kijk op de gebruiksmogelijkheden in het gebied. Onderdeel van dit waterbeheer is ook vergroting van de sponswerking van de bodem. Een vitale bodem zorgt ervoor dat meer water kan worden opgeslagen in natte tijden ten behoeve van droge tijden. In een vitale bodem draagt het bodemleven bij aan betere gewasproductie
• Het geven van een nieuwe economische impuls: In deze gebiedsgerichte aanpak is een speciaal spoor voor leren en experimenteren met natuurversterkende landbouw opgenomen. Ook andere vormen van nieuwe economie die bijdragen aan de opgaven kunnen mogelijk een plek vinden.
• Het ontwikkelen van duurzame energievoorziening: De opgave voor het opwekken van grootschalige duurzame energie zal deels met initiatieven binnen het gebied van deze gebiedsgerichte aanpak moeten worden gerealiseerd. Randvoorwaarde is dat dergelijke initiatieven bijdragen aan het realiseren van andere opgaven van deze gebiedsgerichte aanpak.
• Het vergroten van de leefbaarheid inclusief gezondheid: De trend van stoppende agrarische bedrijven leidt tot leegstand van agrarische bebouwing en verbrokkeling van de sociaal-maatschappelijke structuur. De bedrijven zijn vaak betrokken bij het dorpsleven en zijn beheerders van het landschap in en om het bedrijf. Onder de opgave leefbaarheid wordt ook het bijdragen aan verbetering van de gezondheid verstaan voor zo ver dat een relatie heeft met de inrichting van het gebied. 
• Het vergroten van de beleefbaarheid inclusief recreatie: Diverse ondernemers hebben ideeën en initiatieven om tot een vitaal gebied te komen. Of mogelijkheden voor recreatie en 'branding' (de koppeling van een dienst of product aan een merk) kunnen worden gekoppeld aan de wens van een aantal partijen om het Nationaal Park Groote Peel om te vormen tot een Nationaal Park Peelvenen wordt onderzocht. Waar zinvol zoeken de projectpartners de samenwerking met Geopark Peelhorst en Maasvallei.
• Het bijdragen aan stikstofreductie: De gebiedsgerichte aanpak draagt bij aan vermindering van de stikstofuitstoot in de Peel, maar is niet verantwoordelijk voor het realiseren van de stikstofreductiedoelstellingen. Daarvoor hebben zowel Noord-Brabant als Limburg een provinciebrede aanpak. Ook bestaat er een landelijke aanpak, die nog wordt uitgebreid.

Leren en experimenteren

De komende tijd staat in het teken van de koers voor het gebied. Hoe moeten de Peelvenen en de rand daaromheen er in 2035 uitzien, rekening houdend met maatschappelijke ontwikkelingen en perspectief voor agrarisch ondernemers? En hoe komen we daar? Samen met de inwoners en ondernemers in het gebied gaan de gebiedspartners van Vitale Peel daarover in gesprek. Deze aanpak vraagt om anders denken en doen van alle partijen. In het gebiedsproces staat het ‘leren’ daarom centraal: leren van elkaar, leren van experimenten, zoeken naar oplossingen om bestaande patronen en situaties te doorbreken. 

Meepraten en meedoen ›

Fase